Faksimile Avisa Sør-Trøndelag 15. august 2015

Polacy: Co jest podłożem polsko-norweskiego sporu o Auschwitz

Tysiące Polaków jest oburzonych decyzją  PFU – Norweskiej Rady ds. Etyki Mediów.

Publisert Sist oppdatert

Denne artikkelen er over åtte år gammel og kan derfor inneholde utdatert informasjon.

(Dette er et polsk sammendrag av striden om Pressens Faglige Utvalgs frikjennelse av Avisa Sør-Trøndelag, etter at avisa hadde beklaget og rettet bruken av begrepet “polsk konsentrasjonsleir”)

W czwartek Norweska Federacja Prasowa opublikowała tekst oświadczenia PFU, dotyczącego skargi na gazetę lokalną w Sør Trøndelag z 24 listopada, przetłumaczonego na języki polski i angielski. Polskie tłumaczenie można znaleźć w odnośniku na końcu artykułu.

Dziennikarz i redaktor polskiego portalu internetowego w Norwegii - Scanpress.net - Henryk E. Malinowski wniósł skargę na wymienioną gazetę, która użyła sformułowania „polski obóz koncentracyjny” w recenzji filmu opublikowanej w dniu 15 sierpnia.

Tysiące wściekłych Polaków wysyła protest mailowy do PFU

Malinowski uważa, że takie sformułowanie znieważa Polskę i Polaków. Rada PFU uznała, że gazeta z Sør Trøndelag  nie naruszyła zasad etyki dziennikarskiej, a za podstawę decyzji przyjęto tu fakt, że gazeta przeprosiła za niewłaściwe sformułowanie językowe i je zmieniła. Rada PFU uznała za wiarygodne wyjaśnienie gazety, że jedynym celem w tym przypadku była informacja o tym, że obóz znajdował się na terenie Polski.

Decyzja Rady PFU wywołała silne reakcje wśród Polaków zarówno w Norwegii jak i w Polsce. Również norwescy komentatorzy nie byli zgodni co do kwestii oczyszczenia gazety z Sør Trøndelag od zarzutów. W ciągu ostatniego weekendu zanotowano masowy napływ  jednobrzmiących maili od oburzonych Polaków  do portali Norsk Presseforbund (Norweska Federacja Prasowa) i Norsk Redaktør Forening (Norweski Związek Redaktorów); akcja była prowadzona przez międzynarodowy portal citizengo.org.

Również Journalisten.no – portal dziennikarzy norweskich, otrzymał wiele maili od Polaków i wiele komentarzy do opublikowanych artykułów na ten temat. Piszący komentarze wyrażają ostry sprzeciw, uważając że jest to znieważenie narodu polskiego i Polski.

Więcej na ten temat i wcześniejsze publikacje są dostępne na portalu Journalisten.no:

Auschwitz-saken: Nå får polakkene se PFU-vedtaket på sitt eget språk

(norweski/tłumaczenie polsko przez Google Translate)

PFU frikjente Avisa Sør-Trøndelag for å beskrive Auschwitz som «polsk konsentrasjonsleir»

Kan Auschwitz kalles en «polsk konsentrasjons­leir»? PFU avgjør

PRESSENS FAGLIGE UTVALG (NORWESKA RADA ETYKI MEDIÓW) OŚWIADCZA:

Skarga dotyczy użycia przez gazetę „Avisa Sør-Trøndelag” określenia „polskie obozy koncentracyjne” w opisie treści filmu „Lektor” („The Reader”).

Skarżący reprezentuje ScanPress.net, polskojęzyczny portal internetowy działający w Norwegii. Zareagował on na użycie określenia łączącego Polskę i Polaków ze zbrodniami Niemców. W opinii skarżącego, gazeta „Avisa Sør-Trøndelag” rozpowszechniała nieprawdziwe informacje, wypaczając fakty historyczne i krzywdząc Polskę i Polaków poprzez używanie tego określenia. Zdaniem skarżącego media współuczestniczą w kształtowaniu wiedzy powszechnej, dlatego szczególnie ważne jest, aby trzymały się faktów. Jeśli fałszywa informacja powtarzana jest dostatecznie często, może być odbierana jako prawda i wyrządzić ogromną szkodę, której skutki trudno odwrócić – uważa skarżący.

Gazeta „Avisa Sør-Trøndelag” przeprasza za użycie określenia i przyznaje, że było ono nieprecyzyjne. Redakcja twierdzi jednak, że określenie zostało użyte, ponieważ obóz zlokalizowany był na terenie Polski, a nie chodziło o obarczenie Polaków odpowiedzialnością za to, co działo się w obozach koncentracyjnych. Dziennikarka nie wiedziała również, że używanie takiego określenia jest krzywdzące dla Polaków. Redaktor wyjaśnia jednak, że określenie zostałoby zmienione, gdyby przeczytał recenzję przed opublikowaniem. Redakcja informuje również, że opublikowała przeprosiny. Zdaniem redakcji, mało prawdopodobne jest spowodowanie przez recenzję filmu, iż czytający ją uzna, że za okrucieństwem obozów stał ktoś inny niż Niemcy.

Pressens Faglige Utvalg stwierdza, iż kwestią, do której rada powinna się tutaj ustosunkować jest rozumienie sformułowania „polski obóz koncentracyjny”.

Zdaniem rady, mimo iż druga wojna światowa zaczyna odchodzić w dalszą przeszłość, to jednak nadal ugruntowanym elementem wiedzy powszechnej jest świadomość, że to Niemcy zakładali i prowadzili obozy koncentracyjne podczas wojny. Nie jest jednak pewne, że wiedza ta nigdy nie ulegnie zmianie w przyszłości. Dlatego też, zdaniem rady, ważne jest publiczne podnoszenie kwestii używania określenia oraz problemu z nim związanego, tak jak uczynił to skarżący poprzez wniesienie skargi.

Rada pragnie również zauważyć, że sformułowanie doprowadzało do kontrowersji na arenie międzynarodowej i rozumie, że Polacy uważają je za krzywdzące, zważywszy na szczególną powagę wydarzeń historycznych, do których ono nawiązuje. Fakty historyczne należy traktować z szacunkiem, a  – zgodnie z zakończeniem kodeksu etyki dziennikarskiej „Vær Varsom-plakaten” – słowa i obrazy to potężna broń, której nie należy nadużywać. Media powinny więc świadomie dobierać słowa i dążyć do precyzji oraz prawidłowego przedstawiania faktów.

Rada daje wiarę wyjaśnieniom gazety „Avisa Sør-Trøndelag”, zgodnie z którymi zamiarem nie było przekręcanie faktów i powiązanie Polaków ze zbrodniami nazistów, a przekazanie informacji, że obóz znajdował się na terenie Polski. Jednocześnie rada podziela pogląd skarżacego, że „polski obóz koncentracyjny” można odczytać jako obóz założony przez polskie władze i w takim kontekście redakcja rozpowszechnia błędne informacje. Zgodnie z kodeksem etyki dziennikarskiej „Vær Varsom-plakaten” punkt 4.13, należy skorygować błąd i przeprosić. Rada stwierdza, że gazeta „Avisa Sør-Trøndelag” wystosowała przeprosiny oraz przyznała, że użyte określenie jest nieprecyzyjne. Rada zgadza się również, że redakcja mogła użyć bardziej precyzyjnego sformułowania.

Gazeta „Avisa Sør-Trøndelag” nie naruszyła zasad dziennikarskich.

Oslo, 24 listopada 2015

 

Powered by Labrador CMS