OBS! REKLAME!

Eg vaks opp utan fjernsyn heime fram til eg var åtte år. Sidan tilbrakte eg resten av oppveksten med tilgang til ein fjernsynskanal, nemleg NRK. Vi fekk ikkje inn fleire kanalar der vi budde, og sjølv om den eine etter den andre parabolantenna dukka opp i nabolaget etter at tvNorge, tv3 og tv2 kom til, var mine foreldre imponerande standhaftige mot potensiell påverknad frå reklamefinansierte kanalar. Den dag i dag held dei seg til NRK, om dei i det heile tatt ser på fjernsyn.

 Eg tvilar på at denne pietistiske oppveksten er grunnen til at eg i dag ser svært lite på fjernsyn, og at eg stort sett held meg til nett-tv når eg vil ha med meg ein eller annan tv-serie, eit innslag frå ei nyhendesending eller ein debatt på etterskot. Men det er eitt program eg ser kvar dag, med stor og aukande glede. Kanskje er dei fordi det var dei åtte første leveåra eg var utan fjernsyn? I dag følgjer eg i alle fall betre med på barne-tv enn mine to små barn på eitt og fire år gjer.

 Og det er norsk barne-tv verkeleg verd! Ikkje for det, eg kan framleis synest at vertane er oppskrudde og unaturlege, eller at høna Turids babling blir i barnslegaste laget, men filmane som blir vist er så kjekke å følgje med på at eg føler eg får kulturell input kvar einaste dag. Det aller kjekkaste er dei norskproduserte seriane, med Vaffelhjarte og Kaptein Sabeltann i spissen, for ikkje å snakke om den meir poetiske «hos mormor». Der er fem år gamle Maja på besøk hos mormor, som ikkje alltid finn på like spanande aktivitetar for samveret, men som likevel blir opplevd som ein trygg og tilstadeverande omsorgsperson når Maja utforskar nærområdet. Det blir ikkje alltid sagt så mykje, men det er talande når femåringen plastrar saman sløyd fisk, og kastar han ut i vatnet, eller når ho listar seg frå lunsjbordet når mormor er oppslukt av avis for å studere eit verdifullt smykke nærare, grave det ned i hagen, grave det opp igjen og legge det på plass. Musikken er enkel, og bildene er vakre, ikkje minst kva Maja ser gjennom bilvindauget når Majas mamma køyrer henne til mormor i vignetten til programmet.

I same kategori kjem Barna i bakkebygrenda, som er ein svenskprodusert serie frå 1982. Ungane mine følgjer overhodet ikkje med, men eg sit fjetra, oppslukt av både form og innhald. Det heile blir fortalt med bilete og voice-over på ei nokså krevjande innlandsdialekt, og med mindre den norske voice-overen er lagt på i 1982, gler det meg at det finst småbarn i dag som framleis brukar dativ og snakkar om «kuom». Framdrifta er seig og dei dramatiske høgdepunkta få, men dveling ved vakre bilete av både dyr, natur og uttrykksfulle barneansikt, gjer all ære på reklamesnuttane for serien, som framhevar at barna i Bakkebygrenda verken har tv, mobiltelefon eller internett å underhalde seg med.

 Dei fleste filmane er animerte filmar eller teiknefilmar, og blant desse er sjølvsagt den snusfornuftige og snille skilpadda Franklin ein favoritt, men endå betre likar eg serien Tinga Tinga, der dyr i Afrika fortel korleis dei blei som dei blei: Kvifor Flamingoen står på eitt bein (fordi også krabbene skal ha plass i dammen), kvifor sebraen har striper (fordi han var for tjukk til den svarte, tettsittande drakta han fekk av løva, så den blei spjæra all over), kvifor kamelonen skiftar farge (fordi han dansa på regnbogen og saug til seg alle fargane).

Kvifor fortel eg eigentleg alt dette? Alle som treng denne informasjonen, har han frå før, og vurderingane mine er ikkje så himla interessante for folk som heller vil sjå Dagsnytt 18, noko eg reknar med gjeld for dei fleste av journalistens lesarar. Men det er vel for å gjere bot. Lenge var barne-tv-tida nemleg ei heilag kvilestund for mor og far, der vi kunne slumre eller spele wordfeud på mobilen, eventuelt twitre sarkastiske meldingar om korleis vi som vaksne opplevde det som føregjekk på skjermen. Det gjekk særleg ut over den enormt enkle og merkelege småbarnsproduksjonen Drømmehagen, der karakterar som Makka Pakka og Hopsi Deisi vaskar steinar og jagar trillande senger, og  den dataspelinspirerte og svært pedagogiske Dora the explorer, som løyser oppgåver og «kommuniserer» med sjåaren. Som eit ekte barn av ironigenerasjonen, var det ei tid moro å svare feil med vilje på spørsmåla hennar, men i dag ville det ikkje falle meg inn å sabotere, og eg vil i staden hevde med all mulig tyngde at både Drømmehagen og Dora the explorer er prima, oppbyggeleg underhaldning for små og store!

Og så er det vel for å føreslå mobilfri sone i barnetv-tida, og tilrå programmet som ei kvilestund for engstelege og barndomslengtande studentar, eventuelt andre som treng omsorg og påminning om uskuld.

Olaug Nilssen er forfatter, skribent, kjøkenbenkrealist og kulturlivsstyregrossist.